Op 1 augustus 1971 was er een groot concert voor hulp aan Bangladesh georganiseerd door George Harrison en Ravi Shankar in Madison Square Garden in New York. Bekende artiesten leverden belangeloos een bijdrage om iets te doen voor het land dat zo leed onder de gevolgen van de cycloon Bhola (1970) en de strijd voor onafhankelijkheid. (De onafhankelijke staat Bangladesh werd een realiteit in maart 1971). Als student was Prof. Dr. Lex Peters, oprichter van de Female Cancer Foundation, onder de indruk van één van de eerste concerten, die georganiseerd waren om mensen die bijna alles verloren hadden bij te staan. Bewustwording en solidariteit, die niet ophoudt bij de deur van je huis of de grenzen van je land.
My friend came to me
With sadness in his eyes
He told me that he wanted help
Before his country diesAlthough I couldn’t feel the pain
I know I had to try
Now I’m asking all of you
To help us save some livesBangladesh. Bangladesh
Where so many people are dying fastAnd it sure looks like a mess
I’ve never seen such distress
Now won’t you lend your hand and understand?
Relieve the people of Bangladesh(George Harrison)
The concert for Bangladesh: The music has stopped but help is still needed
Helaas zijn de problemen van Bangladesh niet voorbij. Voortdurend wordt het land geteisterd door cyclonen en overstromingen of politieke instabiliteit. Even krijgt het land aandacht als een naaiatelier instort en we ons schuldig voelen dat we nog steeds in bakken graaien voor goedkope “mode”, gemaakt in het land waar kinderarbeid gewoon is en de arbeidsomstandigheden om te huilen. Toch toont het land ook haar kracht.
Met name vrouwen, als motor van de samenleving, doen er alles aan om de rampen te overleven en hun kinderen te verzorgen. In het noorden en zuiden van Bangladesh hebben deze vrouwen bovendien nauwelijks of geen toegang tot gezondheidsvoorzieningen, gezien de afstand en de overstromingen en overlijden zij onnodig aan ziekten die te voorkomen zijn. Baarmoederhalskanker is zo’n ziekte. Samen met Nepal is Bangladesh het land in Azië waar baarmoederhalskanker het meeste voorkomt. En dan weten we nog niet hoe groot het probleem werkelijk is, omdat de meeste vrouwen die overlijden, met name ook aan baarmoederhalskanker, nooit een ziekenhuis bereiken: zij overlijden zonder diagnose en ook zonder hulp in isolement zonder pijnstilling.
Samen met onze partners probeert de Female Cancer Foundation (FCF) hier een einde aan te maken. In het noorden doen we dit samen met de Friendship Foundation. Zij proberen, in gebieden die regelmatig overstromen, met boten en “buitenposten” zorg naar de mensen te brengen. In het zuiden doet de Stichting SLOPB hetzelfde met haar “outreach program” en mobiele klinieken, waarbij zij dankzij Female Cancer Foundation gebruik kan maken van een ambulance.
Het is indrukwekkend om te zien hoe met eenvoudige middelen op de meest afgelegen plaatsen vrouwen kunnen worden bereikt en worden voorgelicht over baarmoederhalskanker, borstkanker en andere aspecten van “seksuele en reproductieve gezondheid en rechten”. Hiervoor worden community healthworkers ingeschakeld die het vertrouwen hebben van de vrouwen in deze gemeenschap, gesteund door vrouwen (en ook mannen) “met gezag”. Wetende dat bijna al deze vrouwen wel eens zijn geconfronteerd met baarmoederhalskanker in hun familie of dorp, is de deelname aan het FCF-“See & Treat” programma zeer groot. Naast preventie wordt ook aandacht besteed aan behandeling of “palliatieve zorg”, wanneer een verwijzing naar een lokaal ziekenhuis noodzakelijk is (Comprehensive Cancer Care).
Lex Peters heeft tijdens zijn bezoek met eigen ogen kunnen zien zien hoe honderden vrouwen werden voorgelicht, gescreend en zo nodig behandeld. En…. met deskundigheid en respect! De tafelazijn was overal in grote hoeveelheden aanwezig en vrijwel altijd kon tijdens het eerste onderzoek de behandeling met vloeibare stikstof worden uitgevoerd. Bij de follow-up werd vaak gebruik gemaakt van mobiele telefoons, nu die door vrijwel iedereen en overal veelvuldig gebruikt worden.
In de samenwerking met de lokale partners van Female Cancer Foundation wordt vanaf het begin gewerkt aan duurzaamheid. FCF blijft voor training en supervisie maximaal 5 jaar betrokken. Dan moeten de partners het zelf kunnen. Ook hierover is Lex Peters erg optimistisch.
“In het diepe zuiden kwam ik na een lange autorit over bijna onberijdbare wegen in een klein dorpje, waar in het huis van één van de bewoners een tijdelijk kliniekje was ingericht om het “ See & Treat” programma uit te voeren. De “medical assistent” (een verder opgeleide nurse) en de nurse zelf lichten de vrouwen voor. Er wordt verbaasd gekeken en gelachen, waarbij de wachtende vrouwen elkaar aanraden om zich vooral te laten screenen. En met succes. Het was een bijzondere ervaring om te zien dat onder bizarre en primitieve omstandigheden deze zorg kon worden verleend. De vrouwen ervoeren dat ze ertoe deden. Op de weg terug bezocht ik de coördinator die samen met zijn team “het camp” had voorbereid. De imam, de village elder, de agent, de gezondheidswerker, de schoolmeester en de “community nurse” toonden hun betrokkenheid en zouden met vereende krachten het programma steunen en blijvend maken.”
Het is bijzonder en emotioneel om te zien wat Female Cancer Foundation met behulp van haar donoren al voor elkaar heeft gekregen. Die zorg willen we met z’n allen blijven leveren en daar blijven we uw steun voor nodig hebben.
Misschien kunnen we dan voor de regels “Bangladesh, Bangladesh, where so many people dying fast” (George Harrison) een andere tekst maken.
Lex Peters